Menisküs Nedir?
Diz eklemi içerisinde yer alan, eklem içi hareketi sağlayan, yük taşıyan ve kıkırdakları koruyan yarım ay veya “C” şekilli sert kıkırdaktan oluşan yapılardır. Biri içte (iç – medialmenisküs), biri de dışta (dış – lateralmenisküs) olmak üzere iki tanedirler.
Menisküslerin Görevi Nedir?
Menisküslerin temel görevi diz eklemini oluşturan kemikler arasındaki uyumu arttırarak, diz ekleminin dize dengeli olarak yayılmasını sağlarlar. Darbe etkisini azaltı şok emici olarak, bir nevi amortisör görevi görürler.
Menisküslerin yokluğunda eklem yüzleri birbiri ile tam uyumlu olmadığı için belli noktalarda yük aşırı binecek ve bu bölgelerde kıkırdak aşınmalarına sebep olarak dizde kireçlenmeye neden olacaktır. Dolayısı ile diz sağlığı açısından menisküslerindoğru fonksiyon görebilmesi ve sağlıklı olması çok önemlidir.
Menisküsler Nasıl Beslenir?
Menisküsler aslında kıkırdak yapıdadır ve kıkırdak dokusunda kan damarı bulunmaz. Dolayısıyla kıkırdak hasar gördüğünde normalde iyileşemez. Mensiküsler için de bu durum aynıdır. Ancak menisküslerin daha kalın olan dış kısmı kan damarları açısından zengindir ve kısmen de olsa iyileşme potansiyeline sahiptir. İç kısımda kalan geniş ve daha ince alan ise damarsızdır ve yaralanma sonrasında iyileşme potansiyeli yoktur. Dolayısı ile menisküsleriniç kısımları yaralanınca iyileşme şansı yoktur ve cerrahi olarak tedavi edilmesi gerekir.
Menisküs Yırtığı Nasıl Olur?
Menisküsler sıklıkla travma sonucu yaralanırlar (genç sporcularda görülür). Ancak kireçlenmeye bağlı yırtıklarda (yaşlı hastalarda görülür) nadir değildir. En sık oluş mekanizması ayak yerde sabitken vücudun diz üzerinde dönmesi şeklindedir. Menisküs yırtıkları ile birlikte ön çapraz bağ yaralanmaları ve iç yan bağ yaralanmaları da birlikte olabilir ve tedavisi açısından birlikte değerlendirilmelidir.
Menisküs Yırtığının Bulguları Nelerdir?
Ağrı ve şişliktir. Dizde kilitlenme (dizin tam açılamaması veya kapatılamaması) eşlik edebilecek bulgulardandır ve yırtılan menisküsüneklem hareketlerini engellediği gösterir.
Menisküs üzerinde basmayla hassasiyet, eklemden hareketler sırasında ses gelmesi, dizde hareket kısıtlılığı diğer bulgulardır.
Menisküs Yırtığı Tanısı Nasıl Konur?
Dizde ağrısı olan her hasta mutlaka iyi bir hikaye ve fizik muayene ile değerlendirilmelidir. Hastaya travma öyküsü spor aktiviteleri sorulmalıdır. Muayene sırasında özel testler kullanılarak meniskusun neresinin hasarlandığı anlaşılabilir. Ek olarak görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır. Manyetik rezonans(MRG) oldukça yardımcıdır. Fakat tek başına görüntüleme yöntemleriyle karar verilmemelidir.
Menisküs Yırtığında Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Her diz yaralanmasında erken dönemde soğuk tatbiki, istirahat ve hareketsiz bırakma yapılması gereken ilk uygulamalardır. Ağrı kesiciler hastayı rahatlatmak ve ödemi azaltmak açısından kullanılır.
Eski cerrahi yaklaşımlarda hastaların yırtık ya da hasarlanan tüm meniskuleri çıkarıldı. Bu durumun sonradan dizde kireçlenmeyi artırdığı görüldü. Sonrasında yeni tedavi metodlarına geçildi.
İkinci basamakta menisküs yırtığı açısından hastaya ameliyat gerekip gerekmediğine karar verilir. Eğer şikayetlermenisküs yırtığından kaynaklanmıyor veya hastanın genel durumu cerrahiye izin vermiyorsa ameliyat iptal edilebilir veya geciktirilebilir. Menisküs yırtıklarında eğer ağrı varsa ve günlük yaşamı etkiliyorsa cerrahi düşünülmelidir.
Menisküs yırtığında sıklıkla uygulanabilecek iki seçenek vardır:
Menisküs Tamiri: Yukarıda bahsedildiği şekilde eğer menisküs dış kısmında yırtık varsa uygulanabilecek bir yöntemdir. Her hasta tamir için uygun değildir. Artroskopik olarak tamir mümkündür ve sonuçları açık ameliyatlara göre daha iyidir. Ancak iyileşme süreci menisküsün yırtık kısmının çıkarıldığı (menisektomi) hastalara göre daha uzundur.
Menisektomi: Menisküsün yırtık kısmının çıkarıldığı yöntemdir. Menisküsün iyileşme şansı olmayan iç kısmındaki yırtıklarda uygulanır. Artroskopik olarak yapıldığında çok hızlı bir iyileşme süreci vardır ve hasta aynı gün içerisinde ayağa kalkabilir.
Menisküs Yırtığı Sonrası Süreç Nasıldır?
Dizde menisküs yırtığı olduğunda şok emilimi kapasitesi belirgin olarak azalır. Bu sebeple eklem kıkırdaklarında zedelenme riski ve kireçlenme oluşma tehlikesi artar. Eğer menisküs tamiri yapılmışsa uzun dönemde çok iyi sonuçlar almak mümkündür.
Menisküslerartroskopik olarak kısmen çıkartılmışsa yine çok büyük oranda iyi sonuçlar elde edilir. Ancak özellikle açık ameliyatlarda tercih edilen menisküsün tümü çıkartılmışsa sonuçlar iyi değildir ve hastanın yaşam şeklini değiştirmesi gerekebilir. Kilo verme, uzun yol yürümeme, ağır yük taşımama bu değişikliklerden bir kaçıdır.